SPRAWOZDANIE Z ZAKRESU WSPARCIA RODZINY I PIECZY ZASTĘPCZEJ

Niniejsze sprawozdanie zostało sporządzone na podstawie art. 179 ust. 1 ustawy
z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011 roku Nr 149, poz. 887 ze zm.), który zobowiązuje Wójta do złożenia Radzie Gminy rocznego sprawozdania z realizacji zadań do dnia 31 marca każdego roku.

1.      Określenie zadań własnych gminy

Obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo – wychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej, w zakresie ustalonym przez ustawę
z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 149 poz. 887) spoczywa m. in. na jednostkach samorządu terytorialnego.

Art. 176 powołanej ustawy określa zadania własne gminy dotyczące działań związanych
z organizacją pieczy zastępczej na terenie gminy, i tak do zadań należy:

a)      opracowanie i realizacja 3-letniach gminnych programów wspierania rodziny,

b)      tworzenie systemu opieki nad dzieckiem, w tym placówek wsparcia dziennego,

c)      finansowanie kosztów szkoleń, podnoszenia kwalifikacji, innych kosztów asystenta rodziny i rodzin wspierających,

d)      współfinansowanie pobytu dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub innej placówce,

e)      sporządzanie sprawozdań rzeczowo- finansowych z zakresu wspierania rodziny,

f)        prowadzenie monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej.

             2.      Gminny Program Wspierania Rodziny

 Gminny Program Wspierana Rodziny na lata 2012-2014 został przyjęty do realizacji Uchwałą Rady Gminy Słupsk Nr XVIII/175/2012. Celem programu jest wzmocnienie roli rodziny poprzez wspieranie instytucjonalne i integrację społeczno-zawodową. Ma na celu pomoc osobom i rodzinom z grup szczególnego ryzyka w każdym przypadku, kiedy jest to możliwe jak również podjęcie osłonowych działań zapobiegających izolacji i marginalizacji tam gdzie to konieczne, a takżedziałań prewencyjnych i edukacyjnych na rzecz wspierania rodziny po to, aby poszczególni członkowie rodziny dążyli do samorealizacji, zaradności samodzielności i odpowiedzialności.

Gminny Program służy wzmocnieniu roli rodziny poprzez wspieranie instytucjonalne
i integrację społeczno – zawodową. Program odnosi się do gminnej polityki społecznej wobec rodziny i służy realizacji gminnej polityki rodzinnej w sytuacjach kumulacji problemów oraz stanowi element profilaktyki dla rodzin zagrożonych marginalizacją.

W 2013r.  realizowane były następujące cele szczegółowe zawarte w Programie.

 I.  Przeciwdziałanie marginalizacji i degradacji  społecznej rodzinyobejmuje wspieranie rodzin o niskim statusie materialnym, z niepełnosprawnością i problemami długotrwałego bezrobocia.

Realizatorem tego zadania był przede wszystkim Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Słupsku. Z udzielanej pomocy w 2012r. skorzystały 624 rodziny. W rodzinach tych było 1696 osób, co stanowi 10,8% ogółu mieszkańców gminy (na 31.12.2013r. – 15.759).

Osobom  znajdującym się w najtrudniejszej sytuacji życiowej udzielano pomocy w formie:

- zasiłki stałe – 181 osób,

- zasiłki celowe – 485 rodzin,

- zasiłki okresowe – 224 rodzin,

- pomoc materialna dla uczniów w formie zasiłków i stypendiów szkolnych – przyznano 393 dzieciom.

- pomoc w postaci posiłków realizowana w ramach programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”  – 897 osób w tym 485 to dzieci w wieku szkolnym,

- pomoc w postaci świadczenia pieniężnego na zakup posiłku realizowana w ramach programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania skierowana była  1354 osób.

W stosunku do osób bezrobotnych podejmowano działania zmierzające do ich aktywizacji zawodowej.  Pracownicy socjalni utrzymywali systematyczne kontakty z pracodawcami z terenu gminy Słupsk. Dzięki temu do zakładów zgłaszających zapotrzebowanie na pracowników bezpośrednio kierowano klientów ośrodka posiadających status osoby bezrobotnej.

W realizacji systemowego projektu współfinasowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego „Program aktywizacji społeczno-zawodowej mieszkańców gminy Słupsk - Nowe perspektywy” brało udział 20 osób. Dzięki udziałowi w projekcie zdobyły one nowe kompetencji społeczno-zawodowe m.in. poprzez ukończenia kursów zawodowych takich jak: florysta z obsługa kasy fiskalnej,  kurs obsługi koparko-ładowarki, kurs magazynier z obsługą wózka widłowego,  opiekunka osób starszych i stylizacja paznokci. Troje uczestników uzyskało zatrudnienie w trackie realizacji projektu lub bezpośrednio po jego zakończeniu.

Osoby niepełnosprawne, w celu umożliwienie im pobytu w środowisku lokalnym,  obejmowane były pomocą w formie usług opiekuńczych. Tą formą pomocy objęte 34 środowiska.

W 4 przypadkach, gdzie zachodziła  konieczność zapewnienia opieki 24-godzinnej osoby chore kierowane były do zakładów opiekuńczo-leczniczych. Za ich pobyt w tych placówkach częściową odpłatność ponosił Ośrodek,

   II.  Wzmocnienie funkcji i roli rodziny poprzez  rozwijanie umiejętności opiekuńczo-wychowawczych

- Przy Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Słupsku działa punkt konsultacyjny czynny raz w tygodniu (środy w godz. 15.00 – 17.00).  Celem jego działania jest udzielanie wsparcie osobom znajdującym się w sytuacji kryzysowej w ramach pierwszego kontaktu. W ciągu roku do punktu zgłosiło się 10 osób. 

 -   GOPS podjął współpracę ze Stowarzyszaniem „SOS dla rodziny”  prowadzącym w Słupsku Ośrodek  Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem. Osoby zgłaszające się tam mogą korzystać z bezpłatnej pomocy prawnej i psychologicznej oraz z pomocy socjalnej. Stowarzyszenie w okresie od listopada do grudnia finansowało pobyt 1 matki z dzieckiem w Domu Interwencji Kryzysowej w Słupsku.  Łącznie pracownicy socjalni skierowali do ww. Ośrodka  18 osób wymagających pomocy prawno-psychologicznej,

 - od października 2013r. pracownicy socjalni GOPS przy współpracy z pedagogiem szkolnym ze Szkoły Podstawowej we Włynkówku rozpoczęli realizację Programu Profilaktyczno-Edukacyjnego dla Rodziców „Świadomy rodzic – świadome dziecko” skierowanego przede wszystkim do mieszkańców bloku socjalnego w Strzelinie.  Wśród głównych celów programu wymienić należy:

- podniesienie wiedzy i praktycznych umiejętności opiekuńczo-wychowawczych rodziców,

- kształtowanie umiejętności kreatywnego i aktywnego spędzania czasu   z dzieckiem,

- kształtowanie prawidłowych nawyków higienicznych,

- kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów.

W projekcie bierze udział 15 osób. Zakończenie realizacji programu przewidziane jest w czerwcu 2014r.

- Przez cały 2013r.  w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Słupsku swoje zadania realizował asystent rodziny. Zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 09.06.2011r. praca asystenta rodziny ma na celu pomoc w przezwyciężeniu trudnej sytuacji rodzinnej. Praca asystenta opierać się powinna na bezpośrednim kontakcie z klientami w ich miejscu zamieszkania. W związku z powyższym częste wyjazdy w teren są niezbędne  dla prawidłowej realizacji zadań asystenta rodziny. Ponad 50% całego czasu pracy. Pozostały czas pracy przeznaczony był  na współpracę  z instytucjami, urzędami, służbą zdrowia itp. oraz przygotowanie, usystematyzowanie i wypełnianie dokumentacji. Asystent rodziny zatrudniony jest w ramach  z zadaniowego trybu pracy, co pozwala na prace z rodzinami  w różnych godzinach, także poza godzinami pracy    Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Słupsku.

Działania, które są podejmowane na rzecz wprowadzenia pozytywnych zmian                   w rodzinie są liczne i wielokierunkowe. Dla każdej rodziny, po wcześniejszej ocenie sytuacji, został stworzony indywidualny plan pracy, który jest realizowany w oparciu o odpowiednio dobrane działania. W okresie od lipca do grudnia 2012r. asystenturą rodzinną objętych było 17 rodzin.

Dane dotyczące rodzin:

Dla potrzymania efektów, które udało się wypracować z rodzinami konieczna jest stała kontrola, a także wsparcie ze strony asystenta w stosunku do rodzin. Dlatego też, po osiągnięciu sukcesu rodzina nie traci kontaktu z asystentem, a w dalszym ciągu współpracuje pracując na kolejne sukcesy.

                Dla osiągnięcia lepszych efektów utrzymywany był  stały kontakt z placówkami współpracującymi: pracownikami socjalnymi, dzielnicowymi, terapeutami, koordynatorami pieczy zastępczej, wychowawcami domów dziecka, służbami zdrowia, jak również  placówkami dydaktycznymi na terenie Gminy Słupsk. Nawiązano kontakt  z pedagogami szkolnymi, psychologami oraz nauczycielami w celu uzyskania jak najbardziej kompletnej wiedzy na temat dzieci, pochodzących z rodzin, z którymi współpracuje asystent rodziny. Prowadzona jest systematyczna współpraca  z kuratorami sądowymi. Asystent rodziny ponadto uczestniczy  w grupach roboczych działających przy Gminnym Zespole Interdyscyplinarnym.

Dla potrzymania efektów, które udało się wypracować z rodzinami konieczna jest stała kontrola, a także wsparcie ze strony asystenta w stosunku do rodzin. Dlatego też, po osiągnięciu sukcesu rodzina nie traci kontaktu z asystentem, a w dalszym ciągu współpracuje pracując na kolejne sukcesy.

Ważnym jest kontynuowanie działań asystenta rodziny we współpracy
z pracownikiem socjalnym Ośrodka. Pracownik socjalny nie ma możliwości prowadzić działań przypisanych asystentowi rodziny, gdyż te działania skierowane na konkretną rodzinę są działaniami ciągłymi prowadzonymi w różnych dniach o różnych porach dnia. Tylko połączenie pracy pracownika socjalnego, asystenta rodziny ewentualnie kuratora sądowego daje pełen obraz sytuacji rodziny i daje możliwość trafnego zdefiniowania form wsparcia, działań krótkofalowych i długofalowych na rzecz rodziny. Taka praca stwarza możliwość uzyskania mniejszych czy większych efektów pracy z rodziną.

            W celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań przez  asystenta rodziny  niezbędne jest systematyczne podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Służy temu m.in. udział w różnego rodzaju szkoleniach. W roku 2013 asystent rodziny wziął udział w szkoleniach: „Praca skoncentrowana na rozwiązaniach”, „Praca ze sprawcą przemocy”, „Kurs asystenta rodziny”.

               Osoby, które w pierwszej kolejności stykają się z rodzinami, w których pojawiają się problemy (przemoc, niewydolność opiekuńczo-wychowawcza, uzależnienia) zostały przeprowadzone 2 szkolenia z zakresu:

1)      Praca ze sprawcą przemocy,

2)      Praktyczne aspekty prowadzenia interwencji i motywowanie do zmian.

Szkolenia te miały na celu podniesienie poziomu posiadanych umiejętności i  efektywności działań. Wzięli w nich udział pracownicy socjalni, asystent rodziny, pedagodzy szkolni, pielęgniarki środowiskowe, dzielnicowi. W każdym ze szkoleń brało udział 26 osób.

 III.      Integracja rodziny oraz reintegracja rodzin wykluczonych  społecznie.

Uchwałą Rady Gminy Słupsk z dnia 3 września 2013r.  Nr XXX/317/2013 został przyjęty Gminny Program dożywania dzieci i młodzieży w szkołach podstawowych i gimnazjalnych na lata 2013 -2015 – Zdrowa Żywność”. Program ten jest elementem polityki  społecznej, edukacyjnej i zdrowotnej gminy Słupsk w zakresie:

1.      poprawy poziomu życia rodzin,

2.      poprawy stanu zdrowia życia i młodzieży,

3.      kształtowania właściwych nawyków żywieniowych

4.      pomocy dzieciom żyjącym w rodzinach w szczególności dysfunkcyjnych, w których występują uzależnienia, przemoc, niepełnosprawność, niewydolność opiekuńczo –wychowawcza.

Przyjęty program umożliwia udzielanie pomocy w formie dożywiania wszystkim dzieciom zamieszkującym na terenie gminy Słupsk i uczęszczającym do szkół podstawowych i gimnazjalnych na terenie gminy (dotyczy dzieci, które nie kwalifikują się do objęcia tą formą pomoc w ramach realizacji programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”).

W okresie  wrzesień – grudzień 2013r. w ramach realizacji programu z dożywiania skorzystało 763 dzieci uczęszczających do szkół gminnych. Koszt realizacji programu wyniósł159.748,00zł. 

 Kolejna inicjatywą na rzecz rodzin było Przyjęcie przez Radę Gminy Słupsk uchwały  Nr XXXII/335/2013 z dnia 29 października 2013r. w sprawie przyjęcia Programu działań wspierających rodziny wielodzietne zamieszkałe na terenie Gminy Słupsk – Karta Dużej Rodziny na lata 2013 – 2015 ma na celu m.in. wzmacnianie oraz promocję  wartości rodziny, wspieranie różnych form spędzania czasu wolnego.

Karta przysługuje rodzinom składającym się z rodziców (opiekunów prawnych) mających na utrzymaniu co najmniej troje dzieci.

Program wszedł w życie z dniem  1 grudnia 2013r.  Do kończ 2013r. złożono 50 wniosków o wydanie Karty Dużej Rodziny. Wydano 190 kart.

W 2013r. zawarto 18 porozumień z przedsiębiorcami, którzy zadeklarowali chęć udziału w projekcie. Są wśród nich m.in. 2 księgarnie, centrum sportowe, ośrodek kształcenia kierowców, hurtownia papiernicza, sklep z zabawkami, muzeum, zakład optyczny, teatr, uczelnia wyższa, szkoła policealne, , hurtowania materiałów budowlanych.

   IV.      Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży

W celu wyrównania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży w szkołach na terenie gminy prowadzone są następujące rodzaje zajęć.
- rewalidacja,

- nauczanie indywidualne,

- zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze,

- zajęcia korekcyjno-kompensacyjne,

- zajęcia logopedyczne.

            Ponadto w szkołach prowadzone są:

1.      zajęcia dla uczniów z nadpobudliwością psychoruchową,

2.      indywidualne rozmowy interwencyjne z uczniami sprawującymi problemy wychowawcze, w tym również z uczniami objętymi nadzorem kuratorskim, uczniami wagarującymi,

3.      indywidualne rozmowy z dziećmi z rodzin z problemem alkoholowym czy też z rodzin pozostających w konfliktach ( rozwody),

4.      rozmowy wspierające i motywacyjne,

5.      zajęcia rozwijające umiejętności interpersonalne uczniów,

6.      zajęcia dla dzieci ze zdiagnozowaną dysleksją,

7.      zajęcia przesiewowe dla klas „O”,

pomoc w formie dostosowania formy nauczania do zaleceń poradni psychologiczno - pedagogicznej

Dzieci i młodzież z terenu gminy Słupsk obejmowane są także działaniami Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Słupsku, której celem  jest udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w tym pomocy logopedycznej, pomocy w wyborze kształcenia i zawodu, a także udzielanie rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczono-pedagogicznej związanej z wychowywaniem i kształceniem dzieci i młodzieży. Swoim działaniem Poradnia udziela wsparcia wynikającego z jej kompetencji  w zakresie:

1.      diagnozowania poziomu rozwoju, potrzeb i możliwości oraz zaburzeń rozwojowych i zachowań dysfunkcyjnych,

2.      wspomagania dzieci i młodzieży zgodnie z ich potrzebami poprzez : zajęcia dla małych dzieci w ramach wczesnego wspomagania rozwoju, zajęcia edukacyjne i profilaktyczne dla dzieci i młodzieży w wieku szkolnym.

3.      wspomagania wychowawczej i edukacyjnej funkcji rodziny

4.      sytuacji kryzysowych.

3.      Finansowanie pobytu dziecka w rodzinie zastępczej lub innej placówce
Z informacji uzyskanych  z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Słupsku dotyczącej dzieci z terenu Gminy Słupsk umieszczonych w rodzinach zastępczych oraz placówkach opiekuńczo – wychowawczych wynika, że  w 2013r. łącznie w pieczy zastępczej umieszczonych było 46 dzieci w tym

1)      w rodzinnej pieczy zastępczej

a)       29 dziewięcioro dzieci umieszczonych jest na starych zasadach tzn, że gmina nie ponosi kosztów pobytu,

b)      10 dzieci na nowych zasadach  9wzrost w stosunku do 2012r. o jedno dziecko).

Wysokość wydatków poniesionych przez Gminę – 24.983,12zł.

2)      w placówkach opiekuńczo-wychowawczych przebywał łącznie 9 dzieci (spadek w stosunku do 2012r. o 3 dzieci) w tym:

a)      na starych zasadach – 2 dzieci.

b)      na nowych zasadach – 5 dzieci.

Wysokość wydatków poniesionych przez Gminę 41.328,65zł.

Ogółem koszty pobytu dzieci, których miejscem pochodzenia jest gmina Słupsk, w formach pieczy zastępczej  wynosiły 65 768,00zł (faktura na kwotę 543,77 wpłynęła w styczniu 2014r.)..

Zgodnie z art. 191 ust 8 i 9 w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej lub
w rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo – wychowawczej, gmina właściwa ze względu na zamieszkanie dziecka, ponosi odpłatność za jego pobyt w pierwszym roku 10% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka, w drugim roku pobytu 30%, w trzecim
i następnych 50%.  Zgodnie z zapisami Ustawy tut. Ośrodek pokrywał częściowe  koszty pobytu dzieci w ww. formach opieki zastępczej w wysokości 10% lub 30% kosztu pobytu. Na ten cel wydatkowano kwotę 65.768,00zł.

W stosunku do 2012r.  nastąpił ogromny  wzrost nakładów na ten cel – w 2012r. wydatki wynosiły 14.818,00zl. Wynika to z dwóch powodów:

1) w 2013r.  zadanie realizowane było przez okres 12 miesięcy, podczas, gdy w 2012r. od 1 czerwca.

2) odpłatność za część dzieci przebywających w systemie pieczy zastępczej wkroczyła w próg 30%.

 Zadanie to w całości finansowane jest ze środków własnych gminy.

      Rodziny, których dzieci postanowieniem sądu zostały umieszczone w rodzinach zastępczych lub placówkach opiekuńczo-wychowawczych objęte są  działaniami pracownika socjalnego GOPS oraz asystenta rodziny, mającymi na celu takie wsparcie rodziny oraz wzmocnienie jej kompetencji opiekuńczo-wychowawczych w celu umożliwienia powrotu dzieci do środowiska.